Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Seattle (pronunsia /siˈætl ̩/) a l’é la sità pì 'mportanta dla region "Passìfich Nòrd-Òvest" ëd jë Stat Unì d'América.
A resta ant lë Stat ëd Washington, tra 'n brass ëd l'Océan Passìfich ciamà Puget Sound e ël lagh Washington, apopré a 154 km a sud dël confin col Canadà.
A l'é la capital dla contèa dël King e a l'é 'l sènter dla pì granda sità d'un àrea metropolitan-a ch'a ciamo Puget Sound e a comprend 'cò Tacoma, Bellevue e Everett.
A së spantia ansima a na surfassa ëd 217 km², con na popolassion ëd 592.800 (2008) abitant che, an pijand tuta l'àrea dantorn a riva a 3.263.497.
L'àrea ed Seattle a l'é stàita abità për almanch 4.000 agn, ma j'ansediament europengh a l'han ancaminà a essie da la metà dël sécol ch'a fa XIX.
Ij prim colòn bianch fiss a son rivà dël 13 novèmber 1851.
A l'é vnùita na sità ant ël 1869.
Ij prim camp ant l'àrea a son ëstàit ciamà New York-Alki (Alki a veulìa dì Ciào e ciào ant la lenga del post, ël Chinook Jargon) e Duwamps.
Ant ël 1853, Doc Maynard a l'avìa dit che la sità pì 'mportanta a dovìa esse ciamà Seattle, n'anterpretassion anglèisa dël nòm Sealth, ël cap dle doe tribù locaj.
Dal 1869 al 1982, Seattle a l'era conossùa come Queen City (Sità regin-a).
La sità a l'é soens ciamà con sò stranom ofissial Emerald City (Sità dlë smerald), séghit al concors ch'a-i é staje ant j'ani '80; el nom as riferiss ai bej erbo sempre vërd ant l'àrea ch'a-i é dantorn a la sità.
Seattle a l'é 'cò conossù da na mira informal come Gateway to Alaska (Pasagi për l'Alaska), Rain City (Sità dla pieuva) e Jet City (Sità dël jet), cost-sì as riferiss a l'anfluensa local dla Boeing, la fàbrica 'd reoplan.
J'abitant ëd Seattle a son ciamà Seattleites.
Seattle a l'é un sènter ëd comersi, cultura e tecnologìa d'avanguardia ant ël Nòrd-Òvest american e a l'é un-a dle pì 'mportante sità portuaj për jë scambi d'afé an sl'Océan Passìfich e con l'Euròpa.
Seattle a l'é stàit ëdcò 'l pòst andoa a l'han fàit un rëscontr dl'Organisassion Mondial dël Comersi e le dimostrassion concomitante dj'ativista contrari a la globalisassion. La sità a l'é 'cò ël pòst andoa a-i é la "Pride Foundation".
A Seattle a-i era la Boeing. Ant ël 2001 la companìa a l'ha decidù ëd tramudé ij sò sènter diressionaj che, apress na vera asta tra vàire sità, a son rivà a Chicago. J'impiant ëd la produssion a resto an magioransa ant l'àrea ëd Seattle, a Everett e a Renton.
La presensa ëd Microsoft (ch'a l'ha sede a Redmond, un sènter dl'àrea metropolitan-a, e a dà da travajé a anviron 30.000 travajeur) a l'ha fàit l'economìa dla sità pì 'ndipendenta da le variassion dël traspòrt an avion. Prima, ij moment ëd crisi dla Boeing a implicavo për da bon ëd grand aument ëd la disocupassion. Peui, l'asienda ed Bill Gates a l'é stàita ël pivò, con d'àutre asiende ch'a travajavo ant ij setor dle telecomunicassion e dla ragnà, dël dësvlup ëd j'ani '90 sentrà an sle neuve tecnologìe. Ël dësblesse dla gòla dla ragnà, ch'a l'é capità a l'ancamin dël neuv sécol, a l'ha an part ridimensionà cost setor dl'economìa dla sità.
Seattle a l'é arnomà për soe fabriche ëd cafè. A son nassùe o situà a Seattle Starbucks, Seattle's Best Coffee e Tully's. Ai son 'cò d'àutre fàbriche për brasatè ël cafè.
