Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Tilet dël film
Cloud Atlas a l'é un film alman dël 2012 scrivù e dirigiù daj frej Lana e Andy Wachowski e Tom Tykwer. Arpijà dal romanLa cartografìa dle nìvole ëd David Mitchell a l'é 'n film ëd fantassiensa ch'a cus ses ëstòrie ambientà an dij leu e dij temp diferent. J'argoment frequent dël film, tanme ant ël romanz, a son la reancarnassion e 'l destin, d'element ch'a gropo an manera s-ciassa ij përsonage e le situassion dij ses episòdi con vàire arciam e citassion anterne.
Ël film a l'é surtì ant jë Stat Unì ël 26 d'otóber 2012 e a l'é rivà an Piemont ël 10 gené 2013.
Ël film a descriv ses stòrie diferente ëd ses perìod diferent, contut che j'eveniment ëd minca stòria a smijo gropesse antra 'd lor, mostrand dle costante:
Ël viage ant l'Océan Passìfich d'Adam Ewing (1849): Adam Ewing, n'avocat american ëd San Francisco a l'é rivà a j'ìsole Chatham për strenze n'acòrd comersial con ël reverend Gilles Horrox da part ëd sò mëssé Haskell Moore. A assist al foëttage ëd në s-ciav Moriori dit Autua. Autua, ambarcasse stërmà sla nav d'Ewing, a convins l'avocat a sostnilo për ciamé al capitan dël bastiment s'a lo aceta ant l'echipage. Antratant ël médich Henry Goose a anvelen-a lentaman Ewing, disend che la meisin-a ch'a-j dà a l'é la cura për ël verm solitari che Ewing a l'ha. Henry Goose a veul robé ij ben che Ewing a l'ha an sla nav. Cand ël médich a cissa Ewing a la golà mortal, Autua a lo salva patland Goose, peui cand lë s-ciav a l'é lì për isté, Ewing as arpija lòn ch'a basta për patlé torna 'l dotor e masselo. Tornà ant jë Stat Unì, Ewing e soa fomna Tilda a denonsio lë s-ciavism ëd monsù Haskell Moore e a lasso San Francisco për gionz-se a l'abolissionism ëd la s-ciavitù.
Litre da Zedelghem (1936): ambientà an Scòssia, a Zedelghem, vzin a Edimborgh, a parla dël giovo sonador Robert Frobisher ch'a treuva travaj da copista dal vej compositor Vyvyan Ayrs, andoa a treuva 'dcò ël temp e l'ispirassion për compon-e soa ciadeuvra, "Ël sestet dla Cartografìa dle Nìvole". Ma Ayrs a tóira për lusché 'l travaj dël fiolin fasendlo passé 'me sò, donch a mnassa 'l giovo d'arvelé soa omossessualità (che a col temp a l'era considerà në scàndol). Frobisher, che ant sò temp lìber a l'ha lesù dij tòch dël diari 'd bòrd scrivù da Adam Ewing, a decid ëd massé Ayrs e a scapa ant n'oberge, anté che, dòp avèj livrà 'l sestet as cogia ant la vasca da bagn ëd soa stansia e as suicida con na bala ëd pistòla a la testa. Antlora a riva sò amant Rufus Sixsmith, che a ambrassa sò còrp mòrt e ansangonà con grand deul.
Half-Lives - Ël prim cas ëd Luisa Rey (1973): ambientà a San Francisco an Califòrnia, a conta dla giornalista Luisa Rey ch'a ancontra Rufus Sixsmith da vej, ch'a l'é vnù 'n fìsich atòmich, e as ìmplica ant la chestion dla sigurëssa dla sentral atòmica gestìa da Lloyd Hooks. Prima 'd podèj consëgné a la dòna le preuve contra la sentral, Sixsmith a l'é massà da Bill Smoke, ën sassin angagià da Hooks, mentre chila a treuva, ant la stansia d'oberge anté che Sixsmith a l'é mòrt, le litre che Frobisher a l'avìa scrivù për Sixsmith. Apress Luisa as ambat ant ël sestet ëd Frobisher ant na botega 'd mùsica. Isaac Sachs, un travajeur dla sentral, a-i la fà a passé a Rey na còpia dle documentassion che Sixsmith a vorìa deje, ma Smoke a riess a massé 'dcò chiel fasend s-ciopè l'avion andoa chiel a l'era partì e peui a sërca 'dcò ëd massé la giornalista possand soa vitura giù dal pont ant ël fium për nijela. Tutun, Rey a seurt da la vitura, a noa fòra e as salva e, durant n'àutr atentà a soa vita andoa Smoke a meur, chila a l'é giutà dal diretor dla sigurëssa dla sentral Joe Napier, grassie al qual chila a peul ësmon-e a la stampa ël pian ëd Hooks ëd causé n'assident atòmich pë vantagé le companìe 'd petreuli.
Ël brut antrap ëd Monsù Cavendish (2012): ël vej editor anglèis Timothy Cavendish a l'ha na bòta ëd boneur cand Dermot Hoggins, n'autor criminal dont a l'ha publicà sò darié lìber, a massa 'n crìtich frandandlo giù da 'n palass e donch chiel-sì a l'é ampërzonà. Ij frej ëd Hoggins, ch'a son ëdcò lor ëd criminaj, a mnasso Cavendish pr'otnì la part pì granda 'd sòj profit, e antlora Timothy a l'é possà a ciamè agiut econòmich a Denholme, sò frel ësgnor e gram. Për gavesse Timothy dant ij pe, Denholme a riess a dupelo e sarelo ant n'anstitù d'arpòs pr'ij vej (che fra 'l rest a l'ha soa sede ant la meison ch'a l'era ëd Vyvyan Ayrs) e chiel a l'é tratnù belelì contra sò vorèj. Tutun Monsù Cavendish con na partìa ëd compagn a organisa soa fuga da l'anstitù. Adess ch'a l'é independent as sistema con Ursula (un vej amor dij vint agn da la qual a l'era separasse dòp n'ambarassanta figura con pare e mare ëd chila), a les ël papé dj'aventure 'd Luisa Rey e a scriv ël copion për un film autobiogràfich dzora soa dròla stòria.
L'orassion ëd Sonmi-451 (2144): ambientà a Neo Seoul, na megalòpoli distòpica dl'avnì an Sud-Corea, la stòria a conta dla giovo Sonmi-451, un clon ch'a travaja al ristorant Papa Song con d'àutre unità parèj ëd chila, tratà 'me d'oget e espluatà da j'esse uman con l'istess ghëddo dovrà për la carn da maslé, con l'ùnich but ëd goerné ël sistema. Tut a cangia cand Sonmi a l'é liberà da Hae-Joo Chang, mèmber ëd n'arvira, ch'a la acheuj con chiel. Durant soe fughe da la sossietà distòpica ch'a j'arserca, ij doi as an-namoro e a passo sò temp a vardé d'antërteniment colturaj, dont ël film d'antan ëd Timothy Cavendish. Ij ribej a mostro a Sonmi lòn ch'a-i càpita ai clon 'me chila cand a son pì nen dovrà, e parèj chila a decid d'unisse a la lòta e a va a na bas ant j'ìsole Hawaii anté che a smon ai ribej sò programa e soe idèje. Durant n'assàut dla Federassion ëd Neo Seoul a la bas dij ribej, Hae-Joo Chang a meuir dòp në scontr con d'arme da feu, mentre che Sonmi a l'é caturà. Dòp avèj contà a j'autorità soa stòria e sò but, Sonmi-451 a l'é condanà a l'esecussion.
Sloosha Crossing e tut lòn ch'a-i resta (106 ann dòp ël "Robaton", 2321): Zachry a viv con la seur e l'anvoda Catkin ant na tribù dla "Val", na sossietà primitiva dj'òm dzorvivù a n'olocàust atòmich e ch'a adòra Sonmi-451 'me na dea. La tribù 'd Zachry a l'è visità da Meronyma, na dòna ch'a ven da la sossietà dij Pressient, ij darié dzorvivù 'd na sossietà tecnologicaman avansà, ch'a salva Catkin da l'anvelenament d'un pess-pera. Për sdebitesse Zachry a giuta Meronyma a rivé ansima al Mauna Kea, un leu ch'a sbaruva sò pòpol përché as bërbotava ch'a-i ero ëd templi misterios ansima. Për Meronyma nopà ës pòst a l'è amportant për savèj s'a esist ancor na cartografìa dj'antiche colònie spassiaj andoa fé migrè lòn ch'a-i resta dël géner uman. Durant la marcia, Zachry a l'é tormentà da la vision ëd "Vej Giorsin" (Old Georgie), un përsonage andiavlà ch'a lo possa a tradì Meronyma. Dòp sò pelerinage, Zachry a torna a soa borgià e a dëscheurv con oror ch'a l'é stàita massacrà daj Kona, na ghenga brutal ëd mangiator ëd carn uman-a. Sagrinà e desideros d'arvangia, Zachry a afronta da sol ij Kona e col pront agiut ëd Meronyma a riess a masseje e a salvé Catkin. Meronyma a anvita Zachry e Catkin a unisse ai Pressient për ancaminé na neuva vita.
Un perìod nùmer set a l'é ambientà dle desen-e d'agn apress j'eveniment a j'ìsole Hawaii, e as mostra ant ël pròlogh e ant l'epìlogh dël film. Ant ël pròlogh, un vej e solengh Zachry a parla sensa spieghé bin andoa as treuva e lòn ch'a l'é capità ant soa vita. A la fin, Zachry a l'é mostrà antramentre a conta dë stòrie (maraman pròpe pijà dal rest dël film) al pùblich ëd sòj numeros cit anvod. Dòp che Meronyma a ciama tùit j'anvod për mandeje a deurme, un ëd lor-sì a bamblin-a e a ciama ancor a Zachry ëd mostreje ant ël cel andoa a l'é la Tèra. La sena a finiss con na vëdùa dël cel anté che doe lun-e a sbërluso.
Da sòn as capiss che ij Pressient a son riussì a comuniché coj mond neuv e a rivé dzor un dë sti mond.
Durant ël film a së dëscheurv 'me 'n përsonage an minca conta a l'ha un gran ëd blëssa a forma dë stèila drocanta, e a sarà pròpe ës përsonage a sërché 'd cangé 'l mond anté ch'aa viv. Ij përsonage a son:
Adam Ewing (1849) ch'a l'ha 'l gran ëd blëssa an sël bust.
Robert Frobisher (1936) sla schin-a
Luisa Rey (1973) sla spala drita
Timothy Cavendish (2012) sla gamba drita
Sonmi~451 (2144) sël còl
Zachry (106 agn apress ël "Robaton", 2321) sël cupiss
