Contëssa ëd Castion
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
 Virginia Elisabeta Luisa Carlòta Antonieta Teresa Marìa Oldoini Rapallini, contëssa ëd Castion, a l'era nassùa a Firense ij 23 ëd mars dël 1837, fija dël marchèis Flip, diplomàtich dël regn ëd Sardëgna, e d'Isabela Lamporecchi. A l'era soens ciamà Nicchia, sobrichet daje da Màssim d'Asèj cand che chila a l'avìa dódes agn. Le nòsse[modìfica | modifiché la sorgiss]Ij 9 ëd gené dël 1854 a l'avìa marià a Firense Fransesch Verasis cont ëd Castion Tinela e ëd Costiòle, gentilòm ëd cort ëd Marìa Adelàide, ch'a l'avìa 28 agn e da doi a l'era restà vidov dla marchèisa milanèisa Fransesca Trotti. Testimòni 'd nòsse ël prinsi Poniatowski. La cobia a l'era sistemasse a Turin ant ël palass dij Verasis, an contrà Lagrange, tacà al palass dij cont ëd Cavour.
Da già che 'l cont a l'era soens an viage, la contëssa a l'avìa profitane për arpijé soa relassion con un vej moros, Ambrogio Doria, e për avèj d'àutre aventure. La contëssa e la diplomassìa antërnassional[modìfica | modifiché la sorgiss]Antratant, ël goern dël regn a agrandìa ij sò aptit espansionìstich vers l'Italia. Scond Cavour ël mej alià për giuté coste mire a l'era Napoleon III, ma l'amperatris Genia, soa fomna, a l'era contra. Cavour e 'l re a decido ëd mandé a Paris la contëssa ëd Castion për anfluensé le decision ëd Napoleon III an ëdventand-ne la morosa. La contëssa ëd Castion a l'ha tramudà a Paris con la famija e, an profitand ëd soa blëssa e dla conossensa d'italian, fransèis, alman e anglèis, a l'ha compì la mission travajand ëdcò tanme anformatris për ël goern ëd Turin. Ij 2 d'avril 1857 a ca dla contëssa, ch'a l'era an companìa ëd Napoleon III, la vardia dël còrp dl'amperador a massa n'òm sospetà ëd vorèj fé n'atentà a la vita dël sovran.
Për evité complicassion e scàndoj la contëssa, dont òm e fieul a l'ero già rintrà an Piemont, a dev parte për Londra, òspit ëd monsù e madama Holland. Ant ël giugn 1859 a fa servissi umanitari a La Spessia durant la sconda guèra d'indipendensa, butand a disposission sò palass tanme ospidal militar e soagnand ij soldà ferì dle doe part an guèra.
A deuvra j'anformassion ch'a riess a oten-e për dë speculassion finansiarie an borsa. L'artorn a Paris[modìfica | modifiché la sorgiss]Mach a l'ancamin dël 1862, an avend-ne otnù ël përmess da Napoleon III, a part torna për Paris con sò fieul. Tutun a séguita a viagé soens, ëdcò an Anghiltèra e an Italia, e a avèj tante relassion amorose. Dël fërvé 1862 la separassion da sò òm as completa con la division dj'avèj, decretà dal tribunal ëd Turin (ël cont a muirà ij 31 ëd maj dël 1867). A l'ancamin dl'ann apress a l'é torna admetùa a la cort, anvità a 'n bal. Da Paris a séghita a ten-e anformà ël goern dël regn d'Italia, nassù da pòch, ëd lòn ch'a-i suced. Ij 6 dë stèmber 1870, séghit a la dësfàita fransèisa a Sedan, a rintra a Firense, d'anté ch'a sërca dë stabilì ëd liure diplomàtiche për përmëtte ai fransèis na pas con onor. Apress che ël tratà ëd Franchfort a l'é sot-signà e che Adolph Thiers a l'é nominà pressident ëd la tersa repùblica, la contëssa as buta a soa disposission. A speta che Thiers a-j garantissa che la situassion a l'é pasiasse e ch'a-i é pì gnun privo, e a torna a Paris a l'ancamin dël 1873. A passa ij darié agn ëd soa vita da na depression a l'àutra; as vëd malavia, bandonà, sensa pì famija, amor, nì blëssa.
D'la fin dël 1876 a viv an n'alògg an piassa Vendôme; ëd tansantan, ma viaman pì da ràir, a van a trovela Giròni Napoleon, Henri d'Aumale, François de La Rochefoucauld, Paul de Cassagnac.
Dël 1879 sò fieul Giòrs a meuir ëd vairòle a Madrid, anté ch'a l'era fonsionari d'ambassà. La contëssa ëd Castion a l'é mòrta a Paris ij 28 ëd novèmber dël 1899 d'apoplessìa serebral. A l'han sotrala al campossanto Père Lachaise. Ant ël cors dël 1900 lòn ch'a-i restava 'd soe carte a l'é stàit brusà. |
