Catania

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Catania        Stat: Italia Provincia: Sità metropolitan-a ’d Catania Nòm 'n italian: Catania Coordinà: Latitudin: 37° 30′ 9.61′′ N Longitudin: 15° 5′ 14.17′′ E Autëssa: 7 m s.l.m. Surfassa: 182,9 km² Abitant: 312.774 (2017) Comun dj'anviron: Aci Castello, Carlentini, Gravina di Catania, Mascalucia, Misterbianco, Motta Sant'Anastasia, San Pietro Clarenza, Tremestieri Etneo, Belpasso, San Gregorio di Catania, Sant'Agata li Battiati, Lentini CAP: 95121–95131 Prefiss tel.: 095 Còdes ÌSTAT: 087015 Còdes fiscal: C351  Festa dël borgh: 5 ëd fërvé  Sit istitussional Catania a l'é na sità dla Sicilia ëd 301.564 abitant, capleugh dl'omònima provinsa. Posission La sità ad dëstend an sl'ansen dël midem nòm, arlongh la còsta jònica ëd Sicilia. Stòria La colònia calcidèisa ëd Catinon a l'era anstalasse ansima a dij sit pre-esistent motobin antich, già present da la preistòria. Passà sota la dominassion dël siracusan Jeron, dël 461 aGC Catania a l'é tornà antra le man dij sò fondador. Durant la sconda mità dël III sécol aGC, ij roman a n'han fane al prinsipi na sità decuman-a, peui na vera colònia e a l'han garantije un perìod assè tranquil. A l'época dle përsecussion contra ij cristian, a l'é avnùje ël martiri d'Àgata, al di d'ancheuj patron-a ëd la sità. Ant ël VI sécol, Catania a l'é stàita sota la dominassion dj'ostrogòt. Dêl 535 la sità a l'é conquistà dal bisantin Belisari. Durant ël sécol ch'a fa IX a passa sota la dominassion mussulman-a. Rugé I d'Autavila as ampadroniss ëd Catania ant ël 1071, taparand via j'àrabo. A l'é sota ij norman che as anviaro dle costrussion tanme la catedral. Catania a passa sota jë svev, peui j'aragonèis, ch'a l'han fabricà castel Ursino e a l'han fàit ëd Catania soa residensa preferìa. Dël 1699 n'erussion devastanta ëd l'Etna a coata la sità ëd në spess seul ëd lava ch'a riva fin-a al mar. Dël 1693, un taramòt a completa ël ravage. L'arcostrussion a dà a la sità la marca baròca ch'a l'ha al di d'ancheuj e ch'a s-ciòd da le decision pijà da G.B. Vaccarini an sla strutura urban-a, conforma a la volontà dël duca ëd Camastra. La sità a l'ha patì dij dann grev durant la sconda guèra mondial. Artisanà Antra le produssion tìpiche ëd l'artisanà ëd Catania a-i son j'oget an fer forgià, le scolture an bronz ch'a figuro dj'animaj stilisà, le brodarìe, jë strument musicaj (ghitare, liut, mandolin), ij bisó d'ambra e an pera ëd lava, le marionëtte sicilian-e. Leu d'anteresse Contrà Etnea, leu 'd rancontr ant ël sènter ëd Catania e destinassion dle spassgiade seiran-e, a l'é ëdcò un leu ëd comersi e ëd degustassion dle galuparìe dla pastissarìa sicilian-a. Davzin a la catedral tuti ij di a-i é ël mërcà dël pess. An piassa Carl Albert as dësrola ël mërcà dla fruta e vërdura anté ch'as peulo catesse ij prodot dai coltivador midem. Ant la piassa dël Càrmin as fa la Fera tradissional dël lùn-es. Palass ë costrussion Castel Ursino Ël convent dij Beneditin Ël palass ëd l'Arsivëscovà Palass Biscardi La ca dla comun-a Palass San Giulian Palass dl'Università Cese La catedral L'abassìa ëd Sant'Àgata La cesa ëd San Plàcid La cesa ëd San Nicòla La cesa ëd San Giulian La cesa ëd Sant Ignassi La cesa ëd San Benedèt La cesa ëd San Fransesch d'Assisi La cesa dla Santa Përzon La cesa ëd Santa Marìa ëd Gesù La cesa dij Capussin Musé Musé Bellini Musé cìvich Àutri pòst anteressant Pòrta Garibaldi A l'é na costrussion baròca monumental, livrà dël 1768 an ocasion dël mariage real ëd Ferdinand III ëd Sicilia con Marìa Carolin-a d'Àustria. A l'é realisà an pera ëd lava sombra e pera calcaria bianca, formand un contrast ëd color singolar. Le decorassion a son dë stil baròch genit. Pòrta Uzeda A resta al prinsipi ëd contrà Etnea. A l'é na costrussion dla fin dël sécol ch'a fa XVII, d'aspet baròch caraterìstich. La Fontan-a dl'elefant A resta an piassa dla Catedral. A l'é n'euvra dël sécol ch'a fa XVIII ëd G.B. Vaccarini. Ël teatro roman As intra dal porton d'intrada dël palass ëd la Diression general dle bele art, an contrà Vitòrio Emanuel 266. A l'é stàit fàit an sël leu ëd n'antich teatro grech ch'a l'é bel fé ch'a armontèissa al V sécol aGC. Le reste dl'anfiteatro roman As treuvo an piassa Stesicoro. La strutura ëd l'anfiteatro a armonta al II sécol aGC; soe scalinade a dovìo ten-e fin-a a sëddesmila spetador. Drocà an ruin-a a parte dal V sécol, a l'é stàit dovrà 'me arzerva ëd materiaj da costrussion për la realisassion d'àutri travaj pùblich. Ël teatro Bellini A l'é na costrussion clàssica euvra dj'architet A. Scala e C. Sada. Andrinta a-i é un salon fiamengh. Aministrassion Ël sìndich a l'é Raffaele Stancanelli (dal 16/06/2008)). Sità gemelà Catania a l'é gemelà con: Grenoble, Fransa Ottawa, Canadà Phoenix, Stat Unì d'América Anliure esterne Sit istitussional Galarìa fotogràfica Dòm ëd Sant'Àgata Colegià ëd Santa Marìa dla Limòsna Basìlica ëd San Nicòla l'Aren-a San Plàcid Badìa ëd Sant'Àgata San Fransesch d'Assisi a l'Imacolà Sant Àgata a la Fornasa - San Bias Santa Marìa dl'Agiut San Benedèt da Norcia San Fransesch Borgia Fontan-a dl'Elefant Monument a Vincenzo Bellini

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi