Mart (pianeta)

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Nòm sientìfich: Mars
Sìmbol:
Categorìa: PIANETA
Sènter orbital: SOL

Element orbitaj
687,0 di 59,35 Ms
(milion ëd second)
1,524 UA 227,9 Gm
(milion ëd km)
1,85°
sl'eclìtica
5,65°
sl'equator dël Sol
49,56°
....(longitùdin)....
0,0933
286,54°
T= perìod . a= semi-grandass
i= inclinassion . Ω= neu assendent
e= ecentricità . ω= argoment dël perieli

Caraterìstiche fìsiche
Diàmetro equatorial 6 805 km
Sgnacament polar 0,0074
Massa 6,419 x 1023 kg
Densità 3,934 g/cm3
Gravità 3,93 m/s2
Perìod ëd rotassion 24,62 ore
= 88 643 s
Inclinassion ëd l'ass 25,19°
Pòlo Nòrd 21h11m (R.A.)
318° (D.)
Albedo 0,15
Temperatura
dla surfassa
227 K = -46 °C
(media)
Pression 0,8 kPa
Atmosfera 96% CO2
3% N2
Satélit 2
Tèra e Mart a confront

Osservassion
Magnitùdin da +1,8 a -2,9
Diàmetro angolar da 3,5" a 25,1"
Color ross
Perìod sinòdich 780 di

Mart (dal latin MARS, MARTIS) a l'é 'l quart pianeta dël sistema solar për soa distansa dal Sol. A l'é 'l pì esterior dij pianeta 'd pera. Për soa colorassion soens a l'é ciamà: ël Pianeta Ross.

Soa òrbita a l'é esterna a cola dla Tèra, për sòn i lo vëddoma ant ël cel squasi tut l'ann. A l'ha na luminosità ch'a cambia tant a seconda 'd soa distansa, ma che a l'é apopré parèj dle stèile pì lusente.

L'inclinassion ëd l'ass e 'l temp ëd rotassion ëd Mart a smijo motobin a coj ëd la Tèra e donca ëdcò su Mart a-i son dle stagion. La durà ëd na giornà a l'é ëd 24,6 ore.

L'atmosfera a l'é sutila e caraterisà da 'd tempeste 'd sabia.
Ansima a Mart a-i son vàire vulcan, dont ël pi gròss ëd tut ël sistema solar.

Mart a l'ha doi cit satélit: Phobos e Deimos. A son d'asteròid përzoné ëd sò camp ëd gravità, ch'a l'han sempe la midema facia voltà vers ël pianeta.

L'esplorassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Mart a l'é ël pianeta ch'as conòss mej, përchè a l'é possìbil esaminé soa surfassa con ij telescòpi terestr e a son ëstàit mandà vers Mart pi 'd satélit che an sj'àutri pianeta. Ansima a Mart a son aterà j'astromòbij Sojourner, ai 4 ëd luj dël 1997; Spirit, ai 3 ëd gené dël 2004; Opportunity, ai 24 ëd gené dël 2004.